Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 đạt chuẩn y khoa

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát lượng đường trong máu của bệnh nhân tiểu đường tuýp 2. Người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc về dinh dưỡng nhằm kiểm soát bệnh, hạn chế các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Tiểu đường type 2 là gì?

Tiểu đường type 2 là một căn bệnh mãn tính khiến cơ thể không thể sử dụng insulin một cách hiệu quả để chuyển hóa đường (glucose) thành năng lượng. Nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như tim mạch, thận, thần kinh và mắt.

Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 tác động trực tiếp đến hiệu quả điều trị và tình trạng sức khỏe lâu dài. Bằng cách lựa chọn thực phẩm phù hợp và điều chỉnh khẩu phần ăn, bạn có thể giúp ổn định đường huyết, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường type 2

Để xây dựng được chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 cần thực hiện theo các nguyên tắc sau:

Kiểm soát carbohydrate

Carbohydrate (carb, glucid hay chất đường bột) chính là nguồn calo chính cơ thể thu nạp từ thực phẩm. Chỉ số đường huyết GI là tốc độ mà carbohydrate làm tăng lượng đường trong máu. Thực phẩm có GI thấp sẽ làm tăng đường huyết chậm hơn.

Trong chế độ ăn uống của người tiểu đường type 2 cần ưu tiên thực phẩm GI thấp bên cạnh đó là lựa chọn các loại thực phẩm carbohydrate phức hợp như gạo lứt, yến mạch, quinoa, rau củ có nhiều chất xơ sẽ giúp bạn no lâu hơn và ổn định đường huyết.

Phân bổ khẩu phần ăn hợp lý

Người tiểu đường tuýp 2 cần phần bổ khẩu phần ăn hợp lý nên theo quy tắc “1/2, 1/4, 1/4″ cụ thể:

• 1/2 đĩa: Rau xanh và các loại rau củ không chứa tinh bột.
• 1/4 đĩa: Protein nạc (thịt gà, cá, đậu phụ).
• 1/4 đĩa: Carbohydrate từ nguồn lành mạnh (gạo lứt, ngũ cốc nguyên hạt).

Ăn nhiều chất xơ

Chất xơ giúp làm chậm quá trình tiêu hóa, giúp người bệnh no lâu hơn và ổn định đường huyết. Nguồn chất xơ dồi dào: Rau xanh, trái cây, đậu, ngũ cốc nguyên hạt.

Hạn chế lượng đường tinh luyện và thực phẩm chế biến sẵn

Đây là các loại thực phẩm khiến đường huyết tăng cao bởi chứa lượng đường lớn vì vậy cần giới hạn lượng dung nạp, tốt nhất là loại bỏ chúng ra chế độ ăn của mình.

• Đường tinh luyện: Có trong bánh kẹo, nước ngọt, đồ uống có đường.
• Thực phẩm chế biến sẵn: Thường chứa nhiều đường, muối, chất béo không lành mạnh và chất bảo quản

➤ Xem thêm: Tiểu đường type 2 nên chọn thực phẩm nào?

Cách tính khẩu phần ăn hằng ngày cho người tiểu đường type 2

Bước 1: Xác định hàm lượng calo cần thu nạp vào người

Việc xác định năng lượng calo nên đưa vào cơ thể mỗi ngày nhằm mục đích duy trì các hoạt động thể chất bình thường. Lượng calo thu nạp sẽ được tính theo cân nặng của từng người. Cụ thể như sau:

Đối với tiểu đường và béo phì:

• Nam giới: 26kcal/kg/ngày.
• Nữ giới: 24 kcal/kg/ngày.

Dựa trên hoạt động thể chất:

• Nằm điều trị tại giường: 25kcal/kg/ngày.
• Người lao động nhẹ và vừa: 30-35 kcal/kg/ngày.
• Người lao động nặng: 35-40 kcal/kg/ngày.

Ví dụ: Dựa vào công thức trên, tổng năng lượng cho bệnh nhân tiểu đường (nặng 50kg, nằm viện) một ngày: 25 kcal/kg x cân nặng cơ thể = 25 kcal x 50 = 1250kcal.

Bước 2: Xây dựng tỷ lệ khẩu phần thức ăn

Được xây dựng trên nguyên tắc tỷ lệ khẩu phần như sau:

• Glucid: 50-60% năng lượng khẩu phần.
• Protein: 15-20% năng lượng khẩu phần.
• Lipid: 20-30% (với người trọng lượng bình thường và lipid máu bình thường), dưới 30% đối với người béo phì.

Như vậy với người cần 1250kcal 1 ngày thì chế độ ăn sẽ bao gồm:

• Năng lượng do glucid cung cấp bằng 60% tổng số năng lượng, sẽ là: 1250 kcal x 60% = 750 kcal. Vậy lượng glucid trong chế độ ăn là: 750 kcal : 4 kcal/g = 187,5g.
• Năng lượng do protein cung cấp bằng 20% tổng số năng lượng, sẽ bằng: 1250 kcal x 20% = 250 kcal. Lượng protein trong khẩu phần là: 250 kcal : 4 kcal/g = 62,5 g.
• Năng lượng do lipid cung cấp bằng tổng năng lượng trừ đi năng lượng do protein và glucid: 1250 kcal – (750 kcal + 250 kcal) = 250 kcal. Lượng lipid trong khẩu phần là: 250 kcal : 9 kcal/g = 27,7 g.

Bước 3: Lên thực đơn ăn hàng ngày

Giờ ăn	Món ăn	Tên thực phẩm	Số lượng (g)	Ghi chú
7 giờ	Xôi đậu xanh	Gạo nếp Đậu xanh Giò lụa	50g 20g 30g	Giò đổi thịt hoặc chả
9 giờ	Quả tươi	Quả thăng long	200g	Đổi dứa, xoài
9 giờ	Cơm Thịt gà rang Mướp đắng luộc	Cơm Gạo tẻ máy Thịt gà ta Mướp đắng Gia vị	150g 75g 50g 300g Vừa đủ	Thịt gà (đổi các loại thịt khác) Rau theo mùa
14 giờ	Sữa đậu nành 1 cốc	Sữa đậu nành	100ml	100g đậu nành/l
17 giờ	Cơm Cá kho Măng xào	Cơm Gạo tẻ Cá trôi Măng tươi Dầu ăn Gia vị	150g 75g 70g 300g 15g Vừa đủ	Cá trôi đổi các loại thịt khác
20 giờ	Đậu phụ (luộc hoặc rán)	Đậu phụ	100g	Đổi sữa đậu nành 200ml

 

Giá trị dinh dưỡng đạt được:

• Glucid: 185,2g (60% năng lượng khẩu phần).
• Protein: 63,5g (20% năng lượng khẩu phần).
• Lipid: 29,2g (20% năng lượng khẩu phần).
• Chất xơ: 22,5g.

Tổng năng lượng = 1256 kcal.

➤ Nếu bạn lười tính toán, có thể lựa chọn những thực đơn dinh dưỡng có sẵn trong bài viết: Thực đơn dành riêng cho người tiểu đường

Lưu ý khi xây dựng chế độ ăn cho người tiểu đường tuýp 2

Để chế độ ăn uống cho người tiểu đường type 2 phát huy được hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần lưu ý kết hợp một số thói quen như sau:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, bạn nên chia thành 5 – 6 bữa nhỏ mỗi ngày. Khi cơ thể không phải nạp một lượng thực phẩm quá lớn thì việc kiểm soát đường huyết sẽ trở nên dễ dàng hơn.
• Ăn đúng giờ: Bạn nên tự tạo cho mình một thói quen ăn uống điều độ, tránh để cơ thể quá đói hoặc quá no. Điều này giúp cho đường huyết không bị tăng giảm thất thường và tuyến tụy điều tiết insulin tốt hơn.
• Không đột ngột thay đổi hoàn toàn kết cấu bữa ăn: Trên thực tế, mỗi người sẽ phù hợp với loại thực phẩm khác nhau. Vậy nên, việc bạn thay đổi hoàn toàn các thực phẩm trong bữa ăn có thể gây tăng đường huyết nếu chẳng may chọn phải loại không hợp cơ địa. Thay vào đó, hãy thử từng món và đo đường huyết sau ăn để lọc được thực phẩm phù hợp với mình.
• Vận động nhẹ nhàng sau ăn: Điều này khiến cơ thể tiêu thụ nhiều năng lượng hơn, kích thích tính nhạy cảm của insulin với tế bào. Nhờ đó, đường huyết của bệnh nhân tiểu đường type 2 được kiểm soát hiệu quả.
• Sử dụng thảo dược hỗ trợ cải thiện đường huyết: Điển hình nhất là Giảo cổ lam. Đây là loại thảo dược giúp giảm đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường rất hiệu quả. Bên cạnh đó, Giảo cổ lam còn tăng sức mạnh cho tim, tăng khả năng bảo vệ thành mạch. Từ đó giảm biến chứng tim mạch hiệu quả.

Giảo cổ lam Tuệ Linh là một trong những sản phẩm được rất nhiều bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng cho bệnh nhân tiểu đường type 2. Sản phẩm được bào chế dưới dạng viên uống thảo dược và trà túi lọc giúp bệnh nhân sử dụng thuận tiện và dễ dàng. Bạn có thể tìm mua sản phẩm tại các nhà thuốc hoặc siêu thị trên toàn quốc.

BẤM VÀO ĐÂY để xem danh sách nhà thuốc gần bạn nhất!

Lời kết

Chế độ ăn cho người tiểu đường type 2 rất quan trọng nhưng không phải là tất cả. Bên cạnh điều chỉnh chế độ ăn, bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định. Khi có bất cứ thắc mắc hoặc dấu hiệu bất thường nào từ cơ thể, bạn liên hệ với bác sĩ để được tư vấn phù hợp.

Nguồn tham khảo

http://viendinhduong.vn/vi/dinh-duong-tiet-che/dinh-duong-trong-phong-benh-dai-thao-duong.html

https://www.healthline.com/health/type-2-diabetes/best-meal-plans